Afgebroken tand
Dat is schrikken! Van een klein stukje tot een groot stuk tand los in je mond. Het kan om verschillende redenen gebeuren en de behandeling van de tandarts verschilt per afgebroken tand. In dit artikel bespreken we de oorzaken en alle mogelijkheden om je afgebroken tand of kies te repareren.
Inhoudsopgave
Stuk tand afgebroken
Een afgebroken tand of kies kan om verschillende redenen optreden, en soms gebeurt het zonder enige waarschuwing. Dit zijn de meest voorkomende oorzaken:
Ongeval
Een van de meest voorkomende oorzaken van afgebroken tanden en kiezen is fysiek trauma. Dit kan optreden als gevolg van een val, een auto-ongeluk, een harde klap, een sportblessure, of gewoon hard voedsel zoals een harde noot. Dat laatste klinkt wellicht vreemd maar een piekbelasting op een klein hoekje tand heeft een grote druk. Dit is waarom ook een kerngezonde kies afbreken kan.
Tandenknarsen
Bruxisme of het klemmen van de tanden kan leiden tot slijtage en uiteindelijk tot een stuk afgebroken tand. De constante druk op de tanden kan het glazuur verzwakken en broos maken. Op een gegeven moment kan dit leiden tot gebroken tanden.
Gaatjes
Tanden die al zijn aangetast door gaatjes (ook wel cariës of tandbederf genoemd) of een slechte mondgezondheid zijn vatbaarder voor breuk. Tandbederf verzwakt de structuur van de tand, waardoor deze fragieler wordt. Als het gaatje groot genoeg wordt kan het zijn dat vanzelf de gehele tand afbreekt. Door regelmatig te controleren bij de tandarts is een gebroken tand te voorkomen. Daarom is het advies: regelmatig naar de tandarts gaan!
Veroudering
Naarmate we ouder worden, kunnen onze tanden slijten en verzwakken. Door deze normale slijtage wordt een tand kwetsbaarder. Als er vak een stukje tand afgebroken is kan de tandarts misschien de tand herstellen om te zorgen dat er minder snel een tand breekt.
Onjuist gebruik van tanden
Soms kan het gebruik van je tanden om dingen te openen, zoals flessen of verpakkingen, leiden tot afgebroken tanden. Tanden zijn ontworpen om te kauwen en te bijten, niet om als gereedschap te worden gebruikt. Maak dan ook nooit verpakkingen open met je tanden en kijk uit dat je telefoon in bed niet uit je handen glijdt!
Oude vulling of kroon
Misschien is het afgebroken stuk tand helemaal geen kapotte tand, maar een vulling of kroon die afbreekt. Dit kan door ouderdom of breuk van het materiaal, loslaten van cement of hechtmiddel of door een nieuw gaatje onder de vulling.
De Afgebroken Voortand
Een afgebroken voortand is een veelvoorkomend probleem, en het kan aanzienlijke zorgen met zich meebrengen, zowel vanuit esthetisch oogpunt als vanwege functionele beperkingen. Als een voortand afbreekt, is een van de eerste zorgen het uiterlijk.
Een gebroken voortand kan leiden tot verminderd zelfvertrouwen, vooral als het goed zichtbaar is. Maar ook een scherpe rand kan heel vervelend zijn.
Bovendien kan een afgebroken voortand problemen veroorzaken bij het kauwen en spreken. En ook kan een scherper rand je wang of tong scheuren. Hier zijn enkele behandelingsmogelijkheden voor een afgebroken voortand:
Glad Polijsten
Als de breuk oppervlakkig is en geen pijn veroorzaakt, kan de tandarts ervoor kiezen om de randen van de afgebroken tand glad te polijsten. Dit kan helpen om het esthetische uiterlijk van de tand te verbeteren en eventuele scherpe randen te verwijderen.
Composietvulling
Als een deel van de tand is afgebroken maar nog steeds aanwezig is, kan de tandarts ervoor kiezen om een composietvulling aan te brengen.
Composiet is een tandkleurig materiaal dat kan worden gemodelleerd om de vorm van de tand te herstellen. Deze optie wordt vaak gebruikt voor kleine breuken.
Kroon
Als de breuk te groot is om te worden hersteld met een vulling, kan een kroon nodig zijn. Een kroon is een kap die over de afgebroken tand wordt geplaatst om de functionaliteit en het uiterlijk te herstellen. Het vereist doorgaans twee tandartsbezoeken.
Verwijderen
Als de tand afgebroken is buiten het zichtbare deel, tot onder het tandvlees wordt het lastiger. Soms kan de wortel nog wat verhoogd worden door bijvoorbeeld de orthodontist. Maar soms moet een tand verwijderd worden.
Afgebroken Kies
Bij afgebroken kiezen en kiezen kan de situatie wat complexer zijn dan bij voortanden. Kiezen hebben meerdere punten van contact bij het kauwen, waardoor breuken gecompliceerder kunnen zijn.
De behandelingsopties kunnen variëren afhankelijk van de omvang van de breuk en de mate van schade aan de tand. Hier zijn enkele mogelijke benaderingen:
Composietvulling
Voor kleinere breuken aan kiezen kan een composietvulling een effectieve oplossing zijn. Het composietmateriaal wordt aangebracht en geboetseerd om de tandstructuur te herstellen.
Kroon
Als de breuk te groot is voor een vulling, kan een kroon nodig zijn om de kies te beschermen en de functionaliteit te herstellen.
Dit is een duurzame optie, vooral voor achterste kiezen die veel kracht moeten kunnen weerstaan. Dit worden ook wel facings genoemd. Facings kunnen van porselein of composiet gemakt worden.
Wortelkanaalbehandeling
Als de breuk diep is en de zenuw is blootgesteld of beschadigd, kan een wortelkanaalbehandeling nodig zijn. Dit houdt in dat de beschadigde zenuw wordt verwijderd en de tand wordt afgedicht.
Extractie
In sommige gevallen kan de schade aan een kies zo uitgebreid zijn dat extractie de enige haalbare optie is. Na extractie kan de tandarts overwegen om een implantaat of een brug te plaatsen om de ontbrekende kies te vervangen.
Afgebroken Tanden
Afgebroken tanden kunnen variëren van kleine schilfers tot aanzienlijke breuken die diep in de tand reiken. De behandelingsopties zullen sterk afhangen van de omvang van de schade en de locatie van de breuk. Hier zijn enkele scenario’s:
Kleine schilfers
Kleine schilfers aan de randen van een tand kunnen vaak eenvoudig worden gladgemaakt en gepolijst door de tandarts. Dit herstelt het esthetische uiterlijk en voorkomt schade.
Diepere breuken
Als een diepere breuk de tandstructuur heeft aangetast en er pijn optreedt, kan een kroon of een composietvulling worden overwogen om de tand te herstellen.
Beschadigde zenuw
Als de breuk diep is en het tandmerg is aangetast, kan een wortelkanaalbehandeling nodig zijn. Hierbij wordt het tandmerg verwijderd en wordt de tand afgesloten om verdere infectie te voorkomen.
Implantaat
In gevallen waarbij de schade aan een tand onherstelbaar is, kan de tandarts overwegen om een implantaat te plaatsen. Dit omvat het verwijderen van de beschadigde tand en het vervangen ervan door een kunstmatige tandwortel en een kroon.
Afgebroken tand bewaren
Als je een tand of kies hebt afgebroken, zijn er enkele belangrijke stappen die je onmiddellijk moet ondernemen om de beste kans op herstel te hebben:
Bewaar het afgebroken stuk
Als je het afgebroken stuk van de tand hebt, probeer het dan voorzichtig schoon te maken met water en bewaar het op de beste manier: in een schone, vochtige doek of in een glas melk. Je kunt hem ook in je wang of onder je tong bewaren, maar pas op voor doorslikken.
Spoel je mond
Spoel je mond voorzichtig met lauw water om eventuele losse stukjes tand of vuil te verwijderen.
Stop het bloeden
Als er bloedingen zijn, breng dan een gaasje aan op de wond en oefen voorzichtig druk uit.
Bel direct de tandarts
Zoek onmiddellijk medische hulp bij je tandarts of een spoedtandarts. Het is essentieel om de schade zo snel mogelijk te beoordelen en de juiste behandeling te starten.
Conclusie
Een afgebroken tand of kies kan een zorgwekkende ervaring zijn, maar met de juiste zorg en behandelingsopties kunnen de meeste situaties met succes worden aangepakt.
Het is van vitaal belang om onmiddellijk contact op te nemen met een tandarts als een tand of kies afbreekt, omdat tijdige interventie kan helpen om verdere schade te voorkomen en het beste resultaat te bereiken.
De behandelingsopties variëren van glad polijsten en composietvullingen voor kleine schade tot kronen, wortelkanaalbehandelingen en implantaten voor meer ernstige breuken.
Het juiste behandelplan zal afhangen van verschillende factoren. Het belangrijkste is om de juiste zorg te zoeken en samen te werken met een ervaren tandarts om je glimlach en mondgezondheid te herstellen na een afgebroken tand of kies.